Dziedziczenie koloru w rasie samoyed
To białe i to białe. A jak to wygląda umaszczenie samoyeda na poziomie genetyki? Dowiedz się, jak geny wpływają na umaszczenie tych pięknych psów - od czystej bieli po biszkoptowe odcienie.
Podstawy genetyki koloru u samoyedów
Dziedziczenie koloru u samojedów jest warunkowane głównie przez geny z dwóch locci: C i S. Geny w locus C odpowiadają za wydzielanie melaniny we włosie, natomiast te w locus S za występowanie białych łat.
Locus C
Odpowiada za intensywność wydzielanego barwnika i rozjaśnienie koloru włosa
Locus S
Warunkuje występowanie białych łat i ich zasięg na ciele psa
Kombinacje genów
Różne kombinacje alleli z obu locci tworzą pełną gamę umaszczenia samojedów
Allele w locus C u samojedów
U samojedów nie występują najbardziej dominujące allele C, odpowiedzialne za pełną intensywność barwnika. Zamiast tego spotykamy dwa rodzaje alleli: Cch oraz Ce, gdzie Cch jest dominujący względem Ce.
Allel Cch
Wpływa na rozjaśnienie koloru we włosie poprzez blokowanie feomelaniny. Występuje u psów biszkoptowych, biało-biszkoptowych i kremowych.
Allel Ce
Typowy dla samojedów, odpowiada za ograniczenie wydzielania melaniny bez wpływu na pigment nosa, oczu, opuszek łap czy pazurów.
Kombinacje alleli
Różne kombinacje tych alleli (CchCch, CchCe, CeCe) determinują podstawowy kolor sierści samojeda.
Psy biszkoptowe (CchCch)
Genotyp
Psy biszkoptowe posiadają dwa allele Cch w locus C (CchCch), co daje im charakterystyczne umaszczenie.
Wygląd
Mogą być jednolicie biszkoptowe lub mieć przejaśnienia na podbrzuszu, okolicy pyska, zgięciach łap, pachwinie, u nasady ogona czy szyi.
Dziedziczenie
Przekazują potomstwu wyłącznie allel Cch, co może dawać psy biało-biszkoptowe i kremowe w zależności od partnera.
Warto zaznaczyć, że rozjaśnienia u psów biszkoptowych mogą wyglądać nawet na białe, ale jest to tylko fenotyp - genotypowo nadal jest to pies biszkoptowy. Wzorzec nie uznaje psów jednolicie biszkoptowych.
Psy kremowe (CchCe)
Genotyp
Kombinacja alleli CchCe - dziedziczą biszkoptowe umaszczenie, ale z ograniczoną produkcją melaniny
Potomstwo
Mogą dawać szczenięta genotypowo biszkoptowe, kremowe lub białe
Wygląd
Jaśniejsze niż biszkoptowe, ale z widocznym kremowym odcieniem
Pigmentacja
Zachowują normalną pigmentację nosa, oczu i opuszek łap
Psy kremowe stanowią genetyczny pomost między biszkoptowymi a białymi samojedami, łącząc cechy obu tych umaszczeni.
Psy białe (CeCe)
Genotyp CeCe
Homozygoty bez genu biszkoptowego umaszczenia
Ograniczona melanina
Gen Ce nie hamuje całkowitego wydzielania melaniny, a jedynie je ogranicza
Potomstwo
Mogą dawać psy genetycznie kremowe lub białe
Co ciekawe, pies genetycznie biały nie zawsze musi być idealnie biały. Czasem może mieć delikatne kremowe znaczenia, mimo że nie posiada genu odpowiedzialnego za biszkoptowe umaszczenie.
Locus S i łaciatość u samojedów
Allel S (dominujący)
Odpowiada za brak łaciatości - pies może być jednolicie biały lub biszkoptowy
Allel Sw
Warunkuje występowanie dużych białych łat na biszkoptowym lub kremowym tle
Kombinacja SwSw
Zawsze występuje u psów biało-biszkoptowych, które będą przekazywać łaciatość potomstwu
Zasięg białych łat u samojedów jest warunkowany przez allele w locus S, które współdziałają z genami z locus C, tworząc pełną gamę umaszczenia tych pięknych psów.
Biało-biszkoptowe samojedy
2
Możliwe genotypy
CchCch lub CchCe w locus C
1
Genotyp w locus S
Zawsze SwSw - para alleli łaciatości
100%
Przekazywanie łaciatości
Zawsze przekazują allel Sw potomstwu
Psy biało-biszkoptowe zawsze posiadają w locus S parę SwSw, więc same są łaciate i taki też allel będą przekazywały potomstwu. O ostatecznym umaszczeniu szczeniąt decydować będzie drugi allel pochodzący od partnera.
Wyzwania w określaniu genotypu
Trudności w ocenie wizualnej
Bardzo trudno ustalić genotyp samojeda patrząc jedynie na jego maść - psy o podobnym wyglądzie mogą mieć różne genotypy
Ograniczone testy genetyczne
Testy genetyczne dla samojedów nie są prowadzone na szeroką skalę, co utrudnia precyzyjne określenie genotypu
Analiza rodowodu
Pomocne może być ocenienie rodziców, dziadków oraz ich rodzeństwa pod kątem umaszczenia
Ocena potomstwa
Najlepszym sposobem określenia genotypu jest analiza umaszczenia potomstwa z różnymi partnerami
Praktyczne zastosowanie wiedzy genetycznej
Jak przewidzieć umaszczenie szczeniąt?
Znając genotypy rodziców, można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć możliwe umaszczenia w miocie. Na przykład, krzyżując psa białego (CeCe) z biszkoptowym (CchCch), wszystkie szczenięta będą kremowe (CchCe).
Jak określić genotyp własnego psa?
Najlepszym sposobem jest oczywiście ocena gentoypu ale można również dokonać analizy potomstwa z różnymi partnerami o znanym genotypie. Można też analizować rodowód i umaszczenie przodków oraz rodzeństwa.
Dlaczego biały samojed może mieć kremowe lub biszkoptowe znaczenia?
Gen Ce nie hamuje całkowitego wydzielania melaniny, a jedynie je ogranicza. Dlatego pies genetycznie biały (CeCe) może mieć delikatne kremowe znaczenia, mimo braku genu biszkoptowego.
Jak planować hodowlę pod kątem umaszczenia?
Mądry dobór partnerów hodowlanych, bazujący na znajomości ich prawdopodobnego genotypu, pozwala zwiększyć szanse na uzyskanie pożądanego umaszczenia u szczeniąt.